Aysun Bayhan - 05 Nisan 2023 | 15:29 Son Güncelleme: 05.04.2023 15:32:12 Finans piyasalarının önemli majör dövizlerinden birisi de Japon yenidir. Japonya’nın resmi para birimidir ve Bank of Japan (BOJ – Japonya Merkez Bankası) tarafından basılmaktadır. Japon yeni; Amerikan doları, Euro ve İngiliz sterlininden sonra dünyanın en çok tercih edilen rezerv para birimidir. Yen ismi, Çin para birimi olan yuandan gelmektedir ve Japon standartlarına göre “en” olarak telaffuz edilmektedir. Sembolü, ¥ ve uluslararası para kodu, JPY'dir.
Japon yeni, 1870 yılında Meiji hükümeti tarafından Avrupa’daki bir para sistemine benzer olarak tanıtılmıştır. Edo döneminde ise kompleks bir para sistemine geçilmiştir. Bu sistem, 1870 yılındaki para sistemi olan Mon’a dayandırılmıştır. Ardından sistem, Bretton Woods ile çökmüştür ve Japon yeni harekete geçmiştir.
Japon yeninin basımı, Japonya Merkez Bankası'na aittir. 1882 yılında Tokyo'da kurulan bankanın günümüzdeki başkanı Haruhiko Kuroda'dır. Bankanın başlıca görevleri ise para basımı ve finansal kontroldür. Aynı zamanda bankalar arası yatırım anlaşmaları ve diğer finansal kurumları denetlemektir. Japonya Merkez Bankası'nın aldığı kararların etkilediği pazarların başında para piyasaları gelmektedir. BOJ kararları, Japon yeni üzerinde oldukça etkilidir. Bu nedenle de düşen ve yükselen faiz oranları ile makroekonomik haberlerin takip edilmesi Japon yeni kurları açısından önem arz etmektedir.
Japon Yeni Kurları ve Pariteleri [Dolar, Euro ve Türk Lirası]
Japon yeni, düşük değerli bir para birimidir ve finans piyasalarında genel olarak karşıt döviz olarak işlem görmektedir. En yüksek işlem hacimleri ise Amerikan doları ve Euro ile işlem gördüğü paritelerde gerçekleşmektedir.
Amerikan doları – Japon yeni paritesi, USD/JPY şeklinde gösterilmektedir. Paritenin uzun vadeli fiyat değişimleri, düzensiz bir seyre sahiptir. Ani yükseliş ve çıkışların görülmesi nedeniyle forex gibi finans piyasalarında kısa vadeli işlemlere daha uygun görülmektedir. Buna göre; son 5 yılın en yüksek seviyesi, 6 Haziran 2015 tarihinde 1 dolar – 125,60 yen ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 16 Haziran 2013 tarihinde 1 dolar – 94,24 yeni ile görülmüştür.
Euro – Japon yeni paritesi ise EUR/JPY kısaltması ile gösterilmektedir. Paritenin fiyat hareketleri incelendiği zaman, uzun vadede dalgalı bir seyirle yükseliş ve düşüş trendleri çizdiği görülmektedir. Buna göre; son 5 yılın en yüksek seviyesi, 7 Aralık 2014 tarihinde 1 Euro – 149,68 yen ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 11 Temmuz 2016 tarihinde 1 Euro – 111,26 yen ile görülmüştür.
İngiliz sterlini – Japon yeni paritesi, GBP/JPY şeklinde gösterilmektedir. Paritenin uzun vadeli fiyat değişimlerine baktığımızda, tarihi zirvesini gördükten sonra sert bir düşüş sergilemiştir. Günümüzde ise yükseliş trendi göstermektedir. Buna göre; son 5 yılın en yüksek seviyesi, 18 Haziran 2015 tarihinde 1 sterlin – 195,22 yen ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 17 Ekim 2016 tarihinde 1 sterlin – 126,50 yen ile görülmüştür.
Avustralya doları – Japon yeni paritesi, AUD/JPY kısaltması ile gösterilmektedir. Paritenin seyri, kısa vadede sert iniş çıkışlardan oluşmaktadır. Uzun vadede ise belli bir trendin izlendiği görülmektedir. Buna göre; son 5 yılın en yüksek seviyesi, 23 Kasım 2014 tarihinde 1 AUD – 102,22 JPY ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 27 Haziran 2016 tarihinde 1 AUD – 74,91 JPY ile görülmüştür.
Japon yeni kuru ise ülkemizde takip edilen kurlardandır. Düşük değerli olması sebebiyle 100 yen üzerinden takip gerçekleştirilmektedir. Bu nedenle de 100 Japon yeni kuru olarak verilerin verildiğini görürsünüz. Kur, uluslararası finans piyasalarında ise TRY/JPY paritesi şeklinde işlem görmektedir.
TRY/JPY paritesinin fiyat hareketlerini incelediğimiz zaman, diğerlerinden farklı olarak uzun vadeli bir düşüş trendinin hakim olduğunu görüyoruz. Bunun nedeni, Türk lirasındaki değer kayıplarıdır. Buna göre; son 5 yılın en yüksek seviyesi, 4 Aralık 2014 tarihinde 1 lira – 53,62 yen ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 11 Nisan 2018 tarihinde 1 lira – 25,54 yen ile görülmüştür.
Kısaca Japonya Ekonomisi Hakkında Bilgiler
Dünyanın en ucuz para birimlerinden birisi olarak anılmaktadır. Japonya ekonomisi, 2016 yılının dördüncü çeyreğinde, yıllık bazda % 1 oranında büyüme kaydetmiştir. Beklentiler ise % 1,1 oranındaydı. Japonya ekonomisinde yakın zaman için risk olarak görülen konular, yurt içi tüketimde durgunluk ve ABD'nin korumacı ekonomi politikalarıdır.
Japonya ekonomisi, dünyanın en büyük üçüncüsüdür. Aynı zamanda satın alma gücü paritesi bakımından da dünyanın dördüncü büyük ekonomisidir. Gelişmişlik bakımından ise Japonya, ikinci sırada yer almaktadır. Ülke ekonomisi, Japonya Merkez Bankası (BOJ) tarafından yürütülen "İş Duyarlılığının Üçer Aylık Tankan Anketi" ile tahmin edilmektedir. Japon yeninin, bu nedenlerden dolayı BOJ kararlarından hızlı bir şekilde etkilendiğini söyleyebiliriz.
Dünyanın en çok kredi veren ülkesi olan Japonya, GSYİH oranlarına göre kamu borcunun en yüksek olduğu ülkedir. Japonya önemli bir net uluslararası yatırım fazlalığına sahiptir. 2010 itibariyle 13,5 trilyon dolar ile dünyanın özel finansal varlıklarının % 13,7'sine sahip olmuştur. Bu oran ile dünya üçüncüsüdür. 2015 yılında da Fortune Global 500 listesinde yer alan şirketlerin 54 tanesi, Japonya merkezlidir.
Japonya Ticari İlişkileri
Japonya, dünyanın üçüncü büyük otomobil üreticisidir. Aynı zamanda en büyük elektronik eşya üreticisidir ve küresel patent başvurularında çeşitli alanlarda liderliği elinde bulundurmaktadır. Bu nedenle de dünyanın en yenilikçi ülkeleri arasında yer almaktadır.
Japonya ekonomisinin ticari anlamda güçlülüğü ve dünyadaki hakimiyeti, Japon yeninin majör dövizler arasında olmasını sağlamaktadır. Buna karşın değerinin düşük olması ile dikkat çekmektedir. Bu nedenle de canlı döviz tabloları ile kur hesaplama ekranlarında 100 Japon yeni olarak yer aldığını görürsünüz. Örneğin 1 Japon yeni, 0.0323 Türk lirasına eşittir. 100 Japon yeni ise güncel kur kapsamında 3,22 Türk lirasına eşitken, 0.8817 dolara karşılık gelmektedir.
Japonya Başbakanı Shinzo Abe ise 2017 yılı için en fazla ekonomik gelişmeyi hedef olarak belirlemiştir. Buna karşın Abe hükümeti için 2017 yılının keskin virajlarla dolu olduğu bilinmektedir. Bunun virajlardan birisi, Donald Trump'ın seçim kampanyalarında dile getirdiği konulardır. Eğer Trump bunları uygulamaya geçerse Japonya'da suların ısınması muhtemel görünüyor. Bu nedenle de Abe'nin Trump ile yakın ilişkiler kurmaya çalıştığını görebilirsiniz.
