Aysun Bayhan - 05 Nisan 2023 | 15:29 Son Güncelleme: 05.04.2023 15:32:12 Kazakistan’ın resmi para birimi olan Kazak tengesi, genellikle o ülkede yaşayan yerel yatırımcılar tarafından alınıp satılmaktadır. Uluslararası kodu KZT’dir ve sembolü ise ₸ şeklindedir. Yabancı yatırımcılar tarafından bu para birimi pek fazla tercih edilmemektedir. Fakat yine de tengenin değerinde yükselişlerin görülmesi, kişileri bu dövize yönlendirmektedir.
15 Kasım 1993 tarihinde tedavüle giren tenge, 1996 yılında ülke ekonomisinin gelişimine destek sağlamış bir para birimidir. Ülke ekonomisi 1996 yılında ilk defa büyüme kaydetmiştir ve enflasyon denetim altına alınmaya başlanmıştır. Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev, tengeyi bağımsızlığın sembolü olarak nitelendirmektedir. Kazakistan Ulusal Bankası tarafından kontrolü sağlanmaktadır.
Kazak Tengesi Kurları ve Pariteleri [Dolar, Euro ve Türk Lirası]
Tenge, finans piyasalarında en çok Amerikan doları ve Euro üzerinden işlem görmektedir. Aynı zamanda ülkemizle olan ticari ilişkiler nedeniyle tengenin Türk lirası karşısındaki değeri takip edilmektedir.
Amerikan doları – Kazak tengesi paritesi, USD/KZT şeklinde gösterilmektedir. Parite uzun vadede ani yükseliş eğrileri çizmiştir. Buna göre; son 5 yılın en yüksek seviyesi, 21 Ocak 2016 tarihinde 1 dolar – 390,97 tenge ile görülmüştür. En düşük seviye ise 8 Mayıs 2013 tarihinde 1 dolar – 151,07 tenge ile kaydedilmiştir.
Euro – Kazak tengesi paritesi, EUR/KZT şeklinde gösterilmektedir. Paritenin uzun vadeli fiyat değişimleri izlendiği zaman, dolara göre daha sakin ama yükseliş trendinin kademeli devam ettiği görülmektedir. Buna göre; son 5 yılın en yüksek seviyesi, 21 Ocak 2016 tarihinde 1 Euro – 424,54 tenge ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 9 Temmuz 2013 tarihinde 1 Euro – 194,69 tenge ile görülmüştür.
Kazak tengesi kuru ise uluslararası piyasalarda KZT/TRY şeklinde işlem görmektedir. Uzun vadeli fiyat değişimleri incelendiği zaman, 4 farklı yükseliş ve düşüş trendi göze çarpmaktadır. Buna göre; son 5 yılın en yüksek seviyesi 19 Ağustos 2015 tarihinde 1 tenge – 0,0155 lira ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 22 Ocak 2016 tarihinde 1 KZT – 0,0078 lira ile görülmüştür.
Kısaca Kazakistan Ekonomisi Hakkında Bilgiler
İhracat dayalı bir ekonomiye sahip olan Kazakistan’da en büyük gelir sanayi ve hizmet sektöründen sağlanmaktadır. Bilhassa ülkede petrol çok önemli bir kaynaktır. Hidrokarbon sektöründe önemli yere sahip olan Kazakistan aynı zamanda ağır sanayi sektöründe de baş sıralarda yer almaktadır. Ülkenin güney ve kuzeyine göre farklı sektörlere yoğunluk verilmiştir.
Kazaklar için petrol gibi pamuk da ayrı bir role sahiptir. Stratejik öneme sahip olan bu ürün, Aral Gölü'nün kurumasıyla birlikte olumsuz etkilenmiştir. Petrol rezervleri dışında, mineraller ve metaller açısından da oldukça zengin bir ülkedir. Ekonomi adına tarımsal alanda da gelişmeler gözlemlenmektedir. Hayvancılık ve tahıl ürünleri için geniş bozkır toprakları bulunmaktadır.
Kazakistan Ticari İlişkileri
Kazakistan’ın başlıca ticaret ortakları arasında Türkiye, Rusya, İtalya, Hollanda, Almanya ve Çin gelmektedir. Ülkenin ihracat ürünleri ham petroldür. Aynı zamanda petrolün türevleridir. Bunun dışında radyoaktif elementler, demir – çelik gibi ürünler de yer almaktadır. İthalat ürünlerinde ise ilaçlar, otomotiv parçaları, makineler, petrol yağlarıdır.
Kazakistan’ın ticari ilişkileri bilhassa yukarıda yazdığımız ülkeler ile gelişmiştir. Bunların dışında kalan ülkelerde ticaret hacmi düşüktür. Bu nedenle ekonomiyi direkt etkilememektedir.
Ülkemizle ikili ilişkilerde bulunan Kazakistan’da yaklaşık olarak 600 tane Türk sermayeli şirket bulunmaktadır. Bu firmalar; gıda, ilaç, inşaat, turizm, sağlık gibi sektörlerde hizmet vermektedir. Değerleri 2 milyar dolardır. Yaklaşık olarak 15 bin civarında kişiye iş imkanı sağlayan firmalar, ülkenin ekonomisine katkıda bulunmaktadır.
