Aysun Bayhan - 05 Nisan 2023 | 15:29 Son Güncelleme: 05.04.2023 15:32:12 Norveççe “norsk krone” olarak bilinen para birimi, 2010 yılının Nisan ayındaki değeri ile dünyanın 13. en yüksek işlem hacimli para birimi olmuştur. Norveç’in resmi para birimidir ve uluslararası para kodu, NOK’tur. Kısaca kr şeklinde de gösterimi mevcuttur.
Norveç, Avrupa’nın en pahalı ülkesi olarak tanınmaktadır. Aynı zamanda azalan ve yaşlanan nüfus sorunu da bulunmaktadır. Bu durum, işgücü piyasasında eksiklik olarak karşımıza gelmektedir. Buna karşın Norveç’te işgücü piyasası, iyi eğitimli kişilerden oluşmaktadır. Bu durum da ülkenin zenginliğinin en önemli nedeni olarak gösterilmektedir.
Finans piyasalarında en çok Amerikan doları ile oluşturduğu USD/NOK paritesi ve Euro ile oluşturduğu EUR/NOK paritesi işlem görmektedir. Minör paritelerde arasında yer almaktadır. Ülkenin önemli petrol üreticilerinden olması nedeniyle paritelerin fiyatlanmasında emtia fiyatlarının etkisi de büyüktür. Bu nedenle yatırımcılarının, ekonomik veriler ve merkez bankası açıklamaları dışında emtia fiyatlarını da takip etmesi gerekmektedir.
Norveç Kronu Kurları ve Pariteleri [Dolar, Euro ve Türk Lirası]
Küresel finans piyasalarında Norveç kronu, Euro ve Amerikan doları dışında; İsviçre frangı ve İsveç kronu ile birlikte işlem görmektedir. Ülkemizde ise Norveç kronu kuru takip edilmektedir. Hem yatırımcılar hem de tüccarlar için güvenli kurlardan birisi olarak görülmektedir.
Amerikan doları – Norveç kronu paritesi, USD/NOK şeklinde gösterilmektedir. Paritenin uzun vadeli grafikleri incelendiği zaman, 2014 yılının Mayıs ayında başlayan yükseliş trendi sonrasında 8 – 8,5 bandında dalgalanmaya başlamıştır. Son 5 yılın en yüksek seviyesi ise 6 Ocak 2016 tarihinde 1 dolar – 8,9555 Norveç kronu ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 15 Haziran 2013 tarihinde 1 dolar – 5,7166 NOK ile görülmüştür.
Euro – Norveç kronu paritesi, EUR/NOK şeklinde gösterilmektedir. Paritenin uzun vadede çizdiği eğriye baktığımız zaman, bir yükseliş trendi yaşandığı görülmektedir. Dalgalı bir seyir söz konusu olan son 5 yılda en yüksek seviye, 20 Aralık 2017 tarihinde 1 Euro – 9,9852 NOK ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 22 Mayıs 2013 1 Euro – 7,4610 NOK ile görülmüştür.
İsviçre frangı – Norveç kronu paritesi, CHF/NOK şeklinde gösterilmektedir. Paritenin uzun vadeli seyrine baktığımız zaman, Euro'ya benzer bir şekilde hareket ettiğini gözlemliyoruz. Son 5 yılın en yüksek seviyesinin ise 25 Ocak 2015 tarihinde 1 frank – 8,8556 NOK ile kaydedildiğini görüyoruz. En düşük seviye ise 21 Mayıs 2013 tarihinde 1 frank – 5,9702 NOK ile kaydedilmiştir.
Norveç kronu – İsveç kronu paritesi ise NOK/SEK şeklinde gösterilmektedir. Oldukça dalgalı bir seyrin hakim olduğu paritede, kısa süreli tepe ve dipler görülmektedir. Buna göre; son 5 yılın en yüksek seviyesi, 22 Mayıs 2013 tarihinde 1 NOK – 1,1439 SEK ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 7 Ocak 2016 tarihinde 1 NOK – 0,9543 SEK ile görülmüştür.
Norveç kronu kuru ise NOK/TRY şeklinde gösterilebilir. Uzun vadede yüksek trendi görüldüğü dikkat çekerken, son 5 yılın en yüksek seviyesi, 11 Nisan 2018 tarihinde 1 Norveç kronu – 0,5377 lira ile kaydedilmiştir. En düşük seviyesi ise 12 Ocak 2015 tarihinde 1 NOK – 0,2951 TRY ile görülmüştür.
Kısaca Norveç Ekonomisi Hakkında Bilgiler
Norveç ekonomisi, doğal kaynaklara bağlıdır. Balıkçılık, ormancılık, madencilik ve gemicilik ülkenin gelir kaynaklarını oluşturmaktadır. Aynı zamanda hammadde ihracatı ağırlıklı olan bir ülkedir. Bildiğiniz gibi petrol kaynakları açısından da önemlidir. Denizden petrol çıkartarak satma konusu, 1980’li yıllardan sonra en önemli gelir kaynağı haline dönüşmüştür. Ülke, petrol gelirleri sayesinde de dünyanın sayılı büyük yatırımcılarından bir tanesi olarak anılmaya başlamıştır. Buna karşın 2015 yılında petrol gelirleri düşüşe geçmiştir.
Norveç’te güncel verilere göre GSYİH 392,7 milyar dolardır (2017 – IMF verileri). 2016 yılının başında düşük Norveç kronu, ithalatı arttırmıştır. 2015 yılında yapılan ithalat, 2014 yılına göre %59,5 oranında artmıştır ve 614,1 milyar NOK’a ulaşmıştır. Aynı zamanda 2016 yılının başında OECD tarafından hazırlanan rapora göre; Norveç ekonomisi güçlenmiştir. Ülkenin artık daha güçlü bir ekonomiye sahip olduğu belirtilmiş ve petrol gelirlerine bağlı olarak yapısal reformlara ağırlık verilmesi tavsiye edilmiştir.
Norveç’in en önemli gelir kaynağının petrol olmasına karşın, bu gelire güvenme rehavetini göstermemiştir. Ülke ekonomisi her zaman tep tip aktiviteden uzak tutulmuştur. Ekonominin sağlamlığındaki birincil güç, donanımlı insan iken; ikinci güç, doğal kaynaklardır. Bu nedenle de dünyanın başarılı ülkeleri arasında yer almaktadır.
Norveç Ticari İlişkileri
Avrupa ortalamasının üstündeki yaşam standardı ve ekonomik gelişmişliği ile Norveç, Avrupa Birliği'ne girmek istememektedir. Ülke ekonomisinin zenginlik kaynakları; balıkçılık ve petroldür. Norveç, dünya ve Avrupa balıkçılık sektörünü elinde bulundurmaktadır. Avrupa Birliği'ne sıcak bakmamasının nedenlerinden birisi de balıkçılık sektörünün olumsuz etkileneceği yönündeki düşünceleridir. Avrupa Birliği'nden uzak durmasının bir nedeni de; İsviçre, İzlanda ve Lihtenştayn ile üyesi olduğu EFTA'yı (Avrupa Serbest Dolaşım Örgütü) terk etmek istememesidir.
Türkiye ile Norveç ticari ilişkisine bakacak olursak; diplomatik ilişkilerin kurulduğu 1926 yılından bu yana dostane bir ilişki bulunduğu görülmektedir. Aynı zamanda iki ülke, Avrupa Birliği kapsamında da ortak sorunları ve endişeleri paylaşmaktadır.
Norveç ile ikili ticaret hacmi ise 2015 yılında 1,11 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. İhracatımız, 454 milyon dolar iken; ithalatımız 657 milyon dolardır. Aynı zamanda Norveç'in ticari ilişkileri geliştirmekle görevli Innovation Norway isimli kuruluşun dünyadaki 39 ofisinden birisi de İstanbul'da bulunmaktadır.
Türkiye'nin Norveç'e ihraç ettiği ürünler; deniz ulaştırma araçları, hazır girim, telekomünikasyon cihazları, sebze/meyve, mobilya, kimyasal ürün, bitkisel yağ olarak sıralandırılabilir. Norveç'ten ithal edilen ürünler ise doğalgaz, mineral yakıt ve yağlar, sanayi makineleri, balık ve ürünleridir.
Norveç, emtia piyasaları adına da güçlü bir ülkedir. Çünkü petrol, bakır, doğalgaz, nikel, demir, çinko, kurşun, kereste, hidrolik enerji gibi birçok doğal kaynağı bulunmaktadır. Doğal kaynakların fazlalığı, yüksek eğitim düzeyi ve petrol zenginliği ile Norveç, işsizlik oranı oldukça düşüktür. Aynı zamanda dünyada kişi başına düşen milli gelir sıralamasında, Lüksemburg'dan sonra ikinci ülkedir. Norveç, asgari ücretin de en yüksek olduğu ikinci ülkedir.
