Aysun Bayhan - 05 Nisan 2023 | 15:29 Son Güncelleme: 05.04.2023 15:32:12
Para piyasalarının majör dövizlerinden olan Avustralya doları, 1966 yılından bu yana Avustralya'nın resmi para birimidir. Avustralya dışında, Christmas Adası'nda, Cocos Adaları'nda, Norfolk Adası'nda ve bağımsız Pasifik Adası ülkeleri olan Kiribati, Nauri ile Tuvalu'da da kullanılmaktadır. Sembolü genel olarak A$, $A ve AU$ şeklindedir. Uluslararası para kodu ise AUD'dir. Aussie olarak adlandırıldığı da bilinmektedir.
Avustralya doları, kısaca RBA olarak bildiğimiz Avustralya Merkez Bankası tarafından basılmaktadır. Merkez bankasının açıkladığı, faiz kararı, işsizlik ve büyüme verileri ise ülke ekonomisini etkileyen birincil faktörlerdir. Doğal olarak Avustralya dolarının seyrini de etkilemektedir.
Avustralya Doları Kurları ve Pariteleri [Dolar, Euro ve Türk Lirası]
Avustralya doları, dünya çapında Amerikan doları, Euro, İngiliz sterlini, Japon yeni ve Kanada dolarından sonra en çok işlem gören para birimidir. Döviz çifti olarak bakıldığında ise en çok Amerikan doları ise AUD/USD paritesi, Yeni Zelanda doları ile AUD/NZD paritesi, Kanada doları ile AUD/CAD paritesi, Japon yeni ise AUD/JPY paritesi, İsviçre frangı ile AUD/CHF paritesi olarak işlem görmektedir. Bu paritelerde, baz döviz konumunda yer almaktadır. Euro ile oluşturduğu EUR/AUD paritesinde, İngiliz sterlini ile oluşturduğu GBP/AUD paritesinde ise karşıt döviz konumundadır.
Avustralya dolarının baz döviz konumunda olduğu AUD/USD paritesi; Amerikan dolarının baz döviz konumunda olduğu USD/CAD, USD/TRY, USD/JPY gibi paritelerle ters korelasyon içerisindedir. Yani AUD/USD paritesi artarken, bu paritelerde düşüş gözlenebilir.
Buna ek olarak Avustralya'nın dünyanın önde gelen altın üreticilerinden olması nedeniyle AUD/USD paritesi, altın fiyatları ile aynı düzlemde hareket etmektedir. Yani altında görülen artış, AUD/USD paritesinde de artışa işaret edebilmektedir. Aynı zamanda AUD/USD paritesinin işlem hacmi, Asya ve Amerika piyasalarının açık olduğu saatlerde artış gösterebilmektedir.
AUD/USD paritesinde son 5 yılda görülmüş en yüksek seviye, 4 Mayıs 2013 tarihinde 1 AUD – 1,0316 USD olmuştur. En düşük seviye ise 17 Ocak 2016 tarihinde 1 AUD – 0,6858 USD ile kaydedilmiştir.
Euro ile oluşturduğu paritede ise karşıt döviz konumunda işlem görmektedir. Buna göre EUR/AUD paritesinde son 5 yılın en yüksek seviyesi, 24 Ağustos 2015 tarihinde 1 Euro – 1,6232 Avustralya doları ile kaydedilmiştir. En düşük seviyesi ise 4 Mayıs 2013 tarihinde 1 EUR – 1,2715 AUD ile görülmüştür.
İngiliz sterlini – Avustralya doları paritesi ise GBP/AUD şeklinde işlem görmektedir. Bu paritenin fiyat hareketlerine baktığımız zaman, günümüzde yükseliş trendi gösterdiği görülmektedir. Buna göre; son 5 yılın en yüksek seviyesi, 24 Ağustos 2015 tarihinde 1 GBP – 2,2046 AUD ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 4 Mayıs 2013 tarihinde 1 GBP – 1,5096 AUD ile görülmüştür.
Avustralya doları hem altın hem de gümüş ile oluşturduğu paritelerle de işlem görmektedir. Emtia paritesi olarak anılan bu ürünler; XAG/AUD ve XAU/AUD şeklinde gösterilmektedir. Gümüşün Avustralya doları karşısındaki değerini gösteren parite XAG/AUD'dir. Bu paritenin son 5 yılda kaydettiği en yüksek seviye, 27 Ağustos 2013 tarihinde 1 ons gümüş, 27,3324 Avustralya doları olmuştur. En düşük seviye ise 5 Kasım 2014 tarihinde 1 ons gümüş, 17,8963 AUD ile görülmüştür.
Altının Avustralya doları karşısındaki değeri ise XAU/AUD paritesi ile takip edilmektedir. Bu paritenin son 5 yılda kaydettiği en yüksek seviye, 5 Temmuz 2016 tarihinde 1 ons altın, 1825,86 AUD olmuştur. En düşük seviye ise 27 Haziran 2013 tarihinde 1 ons altın, 1295,91 AUD ile görülmüştür.
Avustralya doları kuru ise küresel piyasalarda AUD/TRY paritesi üzerinden işlem görmektedir. Kurun fiyat hareketleri incelendiği zaman, 2013 yılından bu yana yükseliş trendi görülmektedir. Buna göre; son 5 yılın en yüksek seviyesi, 11 Nisan 2018 tarihinde 1 AUD – 3,2396 TRY ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 2 Ağustos 2013 tarihinde 1 AUD – 1,7153 TRY ile görülmüştür.
Kısaca Avustralya Ekonomisi Hakkında Bilgiler
Doğal kaynaklar bakımından zengin bir ülke olan Avustralya'da; maden, metal, doğalgaz, buğday ve önemli tarımsal ürünlerin ihracatı yapılmaktadır. Bu ürünlerin, toplam ihracattaki yeri oldukça önemlidir. Aynı zamanda dünya hammadde fiyatlarındaki değişmeler de Avustralya ekonomisi üzerinde etki yaratmaktadır.
Ülke, sanayi ürünleri ihracatını arttırmak istemektedir; ama uluslararası ticaretteki rekabet bunu zorlaştırmaktadır. Buna karşın Çin ekonomisinin enerji ve hammadde ihtiyacı, dünyadaki arz açığı nedeniyle hammadde fiyatlarını arttırmaktadır. Bu durum ise Avustralya ekonomisine olumlu bir şekilde yansıtmaktadır.
Avustralya, son 20 yıldır büyüyen bir ekonomiye sahiptir. Bu durumun arkasında ise sağlam bir mali yapısının bulunması sebebi yatmaktadır. Avustralya Merkez Bankası, ülkenin para politikası ile ilgili kamu kurumudur ve tüketici fiyat enflasyonunu yıllık bazda % 2 – 3 arasında tutmayı hedeflemektedir.
Avustralya federal ve yerel hükümetleri tarafından; ekonominin güçlü bir büyüme sağlanması, doğal kaynaklara artan küresel talebin karşılanması ve sürdürülebilirliğini sağlamak adına ekonominin üretken kapasitesinin genişletilmesi desteklenmektedir. Bu nedenle büyüme politikasına yönelik genellikle kurumsal ayarlar yapılmaktadır ve kalıcı fayda sağlanması amaçlanmaktadır.
Ekonomik İstihbarat Birimi (EIU) verilerine göre; Avustralya ekonomisi, 2016 yılında % 2,9 oranında büyüme kaydetmiştir. İşsizlik oranı ise % 6,1 oranında; enflasyon oranı ise % 2,5 oranında gerçekleşmiştir. Yakın dönem için Avustralya'nın ekonomik büyümesindeki en önemli risk, küresel ekonomik büyüme olarak görülmektedir.
Avustralya Ticari İlişkileri
2016 yılında Avustralya, 189,6 milyar dolar ihracat ve 189,3 milyar dolar ithalat değerine ulaşmıştır. Bu şekilde 2016 yılında 379 milyar dolar seviyesinde dış ticaret hacmi gerçekleşmiştir. Avustralya'nın başlıca ihracat kalemleri; cevher, cüruf, mineral yakıt, yağ, inci, et ve hububattır. İthalat kalemleri ise mineral yakıt, yağ, makine, taşıtlar, elektrikli ve elektronik ürünlerdir.
Türkiye ile Avustralya arasındaki başlıca ihraç ürünleri; üzüm, fındık, kayısı, dizel ve yarı dizel yakıtlar, beyaz eşyadır. Avustralya'dan ithal edilen ürünler ise altın, kokluk taş kömürü, ilaç, sığır ve buğdaydır. Ülkemizde 2014 yılının sonu itibariyle 180 Avustralyalı şirket faaliyet göstermektedir. Avustralya'da ise 2 Türk sermayeli şirketin bulunduğu bilinmektedir.
