İNGİLİZ STERLİNİ (GBP) HAKKINDA BİLGİLER
Tedavüldeki en eski para birimi olan İngiliz sterlini, para piyasalarının majör dövizlerindendir. Sterlin, pound, Büyük Britanya Poundu gibi çeşitli isimlerle de anılmaktadır. Ayrıca ekonomi uzmanları tarafından Asterlin olarak da tanımlanmaktadır. Birleşik Krallık ve bağlı tüm bölgelerde kullanılmaktadır. £ sembolü ile gösterilir ve uluslararası para kodu, GBP'dir.
İngiliz sterlininin de Amerikan dolarında olduğu gibi birçok çeşidi bulunmaktadır. Bu çeşitler arasında en çok bilinenler ise Guersey Pound (GCP), Jersey Pound (JEP), Isle of Man Pound (IMP)'dir. Avrupa Birliği'ne dahil olmasına rağmen Euro kullanmayan ülkelerdendir. Aynı zamanda 2016 itibariyle İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden çıkış süreci (Brexit) başlamıştır. İngiltere'nin Euro'ya geçmemesi nedeniyle bölgede yaşanan krizlerden de etkilenilmemiştir.
Dünyanın en güçlü ve stabil para birimlerinden olan İngiliz sterlini, tarihinde birçok krizi başarıyla atlatmıştır. İngiltere'nin ve Birleşik Krallık'ın güçlü ekonomilerinden destek almaktadır. İngiltere Merkez Bankası'nın uyguladığı para politikalarından doğrudan etkilenmektedir. Buna karşın döviz haberleri incelendiği zaman, stabil bir seyir izlediği için sterlin ile ilgili gelişmelere sıklıkla rastlanmamaktadır.
İngiliz sterlini ondalık sisteme, 1971 yılında Decimal Day ile başlamıştır. Bu sisteme göre sterlin, 100'e bölünmüş ve pence adı verilen yeni bir birim ortaya çıkmıştır. 10 yıl sonra ise yeni bir pence uygulaması daha başlamıştır. Günümüzde de kullanılan bu pencelerin sembolü, p'dir. İngiliz sterlininin aldığı en büyük darbe ise 1973 yılında dünya genelinde başlayan petrol krizi sonrasında yaşanmıştır. 1975 yılında % 27 oranında ani bir değer kaybı yaşayarak, tarihin en zorlu sürecini yaşamıştır. Bu zorlu sürecin ana nedeni ise halkın yüksek tüketiminin neden olduğu bütçe açığının yarattığı serbest düşüştür.
İngiliz Sterlini Kurları ve Pariteleri [Dolar, Euro ve Türk Lirası]
Finans piyasalarında en çok işlem gören İngiliz sterlini kurları ise Amerikan doları ile GBP/USD; Euro ile EUR/GBP pariteleridir. Bu iki paritenin yönü, İngiliz sterlini tarafından belirlenmektedir ve baskın para birimini oluşturmaktadır. Güvenli liman olarak adlandırılan İngiliz sterlini, İngiltere ekonomisinde görülen etkileri anında yansıtmaktadır. Bu nedenle İngiliz Merkez Bankası'nın attığı adımların sürekli ve dikkatli olarak takip edilmesi büyük bir öneme sahiptir.
İngiliz sterlini – Amerikan doları paritesi, GBP/USD şeklinde gösterilmektedir. Paritenin uzun vadeli fiyat hareketleri incelendiği zaman 2014 yılının Temmuz ayında yükseliş trendini tamamlayarak düşüşe geçtiği görülmektedir. Düşüşün ise 2017 yılının başında sonlanarak yeniden yukarı yönlü hareketlerin başladığı bilinmektedir. 1 yıllık kısa vadede ise yükseliş trendi yaşandığı gözlemlenmektedir.
GBP/USD paritesinde son 5 yılın en yüksek seviyesi, 2 Temmuz 2014 tarihinde 1 sterlin – 1,7160 dolar eşitliği ile görülmüştür. En düşük seviye ise 15 Ocak 2017 tarihinde 1 sterlin – 1,2046 dolar ile kaydedilmiştir. Son 1 yılın en yüksek seviyesi, 17 Nisan 2018 tarihinde 1 sterlin – 1,4366 dolar ile kaydedilirken; en düşük seviyesi, 20 Haziran 2017 tarihinde 1 sterlin – 1,2627 dolar ile görülmüştür.
İngiliz sterlini – Euro paritesi ise GBP/EUR şeklinde gösterilmektedir. Paritenin uzun vadeli fiyat hareketleri incelendiği zaman aşırı dalgalı bir seyrin hakim olduğu görülmektedir. 1 yıllık vadede ise yataya yakın bir seyir gözlemlenmektedir. Buna göre; son 5 yılın en yüksek seviyesi, 17 Temmuz 2015 tarihinde 1 sterlin – 1,4405 Euro eşitliği ile görülmüştür. En düşük seviye ise 28 Ağustos 2017 tarihinde 1 sterlin – 1,0803 Euro ile kaydedilmiştir.
GBP/EUR paritesinde son 1 yılın en yüksek seviyesi ise 9 Mayıs 2017 tarihinde 1 sterlin – 1,1896 Euro eşitliği ile görülmüştür. En düşük seviyesi ise 29 Ağustos 2017 tarihinde 1 sterlin – 1,0796 Euro ile kaydedilmiştir.
İngiliz sterlini – Kanada doları paritesi, finans piyasalarında GBP/CAD şeklinde işlem görmektedir. Paritenin fiyat hareketlerini incelediğimiz zaman, 1 yıllık kısa vadede bir düşüş trendinin sonlanarak yükselişe geçildiği görülmektedir. Uzun vadede ise fiyatların fazlasıyla dalgalı olduğu göze çarpmaktadır.
GBP/CAD paritesinin son 5 yılda kaydettiği en yüksek seviye, 11 Aralık 2015 tarihinde 1 sterlin – 2,0940 CAD ile görülmüştür. En düşük seviye ise 13 Mayıs 2013 tarihinde 1 GBP – 1,5462 CAD ile kaydedilmiştir. Son 1 yılda görülen en yüksek seviye ise 19 Mart 2018 tarihinde 1 GBP – 1,8345 CAD olmuştur. En düşük seviye ise 7 Eylül 2017 tarihinde 1 GBP – 1,5876 CAD ile kaydedilmiştir.
İngiliz sterlini – İsviçre frangı paritesi, GBP/CHF kısaltması ile işlem görmektedir. Paritenin fiyat hareketlerine baktığımız zaman, oldukça dalgalı bir seyrin hakim olduğu anlaşılmaktadır. Buna göre; son 5 yılın en yüksek seviyesi, 18 Kasım 2015 tarihinde 1 sterlin – 1,5530 frank ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 1 Kasım 2016 tarihinde 1 sterlin – 1,1933 frank ile görülmüştür.
İngiliz sterlini – Çin yuanı paritesi, GBP/CNY şeklinde gösterilmektedir. Paritenin 1 yıllık fiyat değişimi incelendiği zaman, aşırı dalgalı bir seyrin hakim olduğu görülmektedir. Son 1 yılın en yüksek seviyesi ise 24 Ocak 2018 tarihinde 1 sterlin – 9,0689 yuan ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 4 Eylül 2017 tarihinde 1 sterlin – 8,4388 yuan ile görülmüştür.
GBP/CNY paritesinde son 5 yılın fiyat değişimleri incelendiği zaman, düzensiz bir dalgalanma gözlemlenmektedir. Buna göre; en yüksek seviye 3 Temmuz 2014 tarihinde 1 sterlin – 10,6568 yuan ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 16 Ekim 2016 tarihinde 1 sterlin – 8,1817 yuan ile görülmüştür.
İngiliz sterlini – Avustralya doları paritesi, GBP/AUD şeklinde gösterilmektedir. Paritenin fiyat değişimleri incelendiği zaman, uzun vadede yükseliş trendi gösterdiği görülmektedir. Buna göre; son 5 yılın en yüksek seviyesi, 24 Ağustos 2015 tarihinde 1 GBP – 2,2046 AUD ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 4 Mayıs 2013 tarihinde 1 GBP – 1,5096 AUD ile görülmüştür.
İngiliz sterlini kuru ise finans piyasalarında GBP/TRY paritesi üzerinden işlem görmektedir. Fiyat grafiği incelendiği zaman, sterlin kurunun uzun vadede yükseliş trendi izlediği görülmektedir. Buna göre; son 5 yılın en yüksek seviyesi, 11 Nisan 2018 tarihinde 1 sterlin – 5,9223 lira eşitliği ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 14 Mayıs 2013 tarihinde 1 sterlin – 2,7629 lira ile görülmüştür.
Finans piyasalarında gerçekleştirilen sterlin işlemleri, Japon yeni (GBP/JPY), Yeni Zelanda doları (GBP/NZD), Rumen leyi (GBP/RON), Rus rublesi (GBP/RUB) ve Güney Afrika randı (GBP/ZAR) pariteleri ile de işlem görmektedir.
Kısaca İngiltere Ekonomisi Hakkında Bilgiler
İngiltere, Avrupa Birliği içerisinde Almanya ve Fransa'dan sonra üçüncü en büyük ekonomiye sahiptir. Dünyanın ise 7. en büyük ekonomisidir. Ülkenin ekonomisinde GSYİH oranının yaklaşık üçte ikilik kısmı, özel tüketim kaynaklıdır. İmalat sanayisinin ise GSYİH içerisindeki payı azalmaktadır. Hizmet sektörünün ise ekonomideki payı artmaktadır. İngiltere GSYİH oranın yaklaşık dörtte üçünü oluşturmaktadır.
2015 verilerine göre hizmet sektörü, ülke GSYİH oranının % 79,6'sını oluşturmaktadır. İngiltere'nin dünya finans sektöründeki önemine başlı olarak finans sektörü ise GSYİH oranının % 10'luk dilimini temsil etmektedir.
İngiltere, 2016 yılından 2017 yılına geçiş sürecinde, hem finansal hem de siyasi belirsizliklere maruz kalmıştır. Birleşik Krallık'ta 2016 yılının ilk 6 ayında Brexit'e yönelik endişeler oluşmuştur. 2016 yılına Brexit haberleri ile başlangıç yapan ülkede makroekonomik veriler, İngiliz ekonomisinde yavaşlama olduğuna işaret etmiştir. Ekonomi üzerindeki en şiddetli etkisi ise Haziran ayında gerçekleşmiştir.
İngiltere Ticari İlişkileri
İngiltere, dünya mal ve hizmet ticaretinde üst sıralarda yer almaktadır. 2015 itibariyle eczacılık ürünleri, kimyasal maddeler, havacılık, uzay taşıtları aksam ve parçaları gibi sektörlerde, İngiltere net ihracatçı konumundadır.
Ülkenin dış ticaret açığı ise son yıllarda kötüleşmiştir. 1997 yılında 19,5 milyar dolar düzeyinde olan dış ticaret açığı, 2015 yılında 165 milyar dolara yükselmiştir. İngiltere'nin ithalatında öne çıkan değerler; mineral yakıtlar, elektriksiz makineler, eczacılık, otomotiv ana ve yan sanayi ürünleridir.
Geleneksel anlamda İngiltere, ülkemizin önemli ticaret ortaklarındandır. Aynı zamanda İngiltere, Türkiye'nin dış ticaretinde fazla verdiği ve ihracatını sürekli olarak arttırdığı gelişmiş ülkelerden biri olma özelliğine sahiptir.
