KRİPTO PARA NEDİR? BİRİMLERİ NELERDİR? NASIL ALINIR? PİYASASI HAKKINDA BİLGİLER

Geleceğin para birimleri olarak tanımlanan kripto paralar, teknolojik gelişmelerin bir ürünü olarak hayatımıza girmiştir. Aynı zamanda hemen hepsinde mantık, para transferi işlemlerinde üçüncü tarafları ortadan kaldırmaktır. Diğer alıcı ve satıcı arasında işlemlerin gerçekleşmesi, herhangi bir aracı kurum veya bankaya ihtiyaç duyulmaması mantığına sahiptirler. Aynı zamanda merkez bankası anlayışını da ortadan kaldırmaktadır.

2008 yılından beri hayatımızda olan kripto paralar, 2017 yılında gösterdikleri üstün performans ile herkes tarafından tanınmışlardır. Bitcoin ile başlayan yolculuk, binlerce dijital paranın geliştirilmesiyle devam etmektedir. Toplamda 1628 adet kripto para birimi olduğu bilinmektedir ve her geçen gün yenileri bu listeye dahil olmaktadır. Her biri kendinden öncekilerde görülen sorunları ortadan kaldırmak için yaratılmakta ve gelişimlerini sürdürmektedir.

Şimdi kripto para nedir daha yakından tanıyalım, birimlerine göz atalım, alım – satım işlemlerinin nasıl yapıldığını öğrenelim ve piyasası hakkında bilgiler edinelim:

Kripto Para Nedir?

Kripto paralar; dijital ortamda geliştirilen, yazılım uzmanları tarafından yüksek performanslı bilgisayarlar kullanılarak üretilen, herhangi bir merkez bankasına bağlı olmayan ve aracıya ihtiyaç duyulmadan alışveriş yapılabilen araçlardır. Kripto para kelimesinden önce aklınıza bitcoin geliyor olabilir. Bu konuda haklısınız; çünkü kripto para kavramı ile ilk kez 2008 yılında bitcoin sayesinde tanıştık.

Kripto paraların hayatımıza girişi, 2008 yılında başlayan Mortgage Krizi ve devamında tüm dünyaya yayılan küresel krizdir. Bitcoin bu sırada geliştirilme aşamasındaydı ve ekonomik bunalımın şiddetinin artmasıyla birlikte para birimlerine güven azalmaya başlamıştı. Merkez bankaları tarafından üretilmeyen bir ödeme aracı nasıl olurdu düşüncesi yayılmaya başladığında ise bitcoin sahneye çıktı. O dönemde düşük bir değeri bulunan bitcoin, günümüzde geleceğin para birimi olarak anılıyor.

Kripto paralarla ilgili birçok sansasyon bulunmaktadır. Kimilerine göre yok olup gidecekler kimilerine göre geleceğin para birimi olarak hayatımızda kalacaklar. En güçlü olanların gelecekte para birimi olarak işlem görebilecekleri de söylenenler arasında yer almaktadır. Buna göre kimileri bitcoinin yok olup gidecek bir balon olduğunu söylemekte kimileri de bitcoin dışındaki kripto paraların yok olacağını söylemektedir.

Kripto Para Birimleri Nelerdir?

Kripto paralar 2008 yılında bitcoin ile hayatımıza girdikten sonra 2017 yılında 1500 sınırını geçmiştir. Bu sayı 2018 yılının ilk yarısında 1628 adete kadar yükselmiştir. Hızlı bir şekilde çeşitlenen kripto para birimleri, yaşadıkları bölünme işlemleri ile de yeni altcoinleri ortaya çıkarmıştır. Çeşitliliğin hızla artması, ilginin arttığını gösterirken bir yandan da bazılarının yok olup gideceği gerçeğini göstermektedir.

Piyasanın seyrini yorumlamak için genel olarak ilk 100 listesinde yer alan kripto para birimleri incelenmektedir. Aynı zamanda ilk 10'da yer alan kripto paralar da uzmanların yakın markajında yer almaktadır. Bu sıralama yapılırken piyasa büyüklükleri üzerinden yorum yapıldığını da bilmelisiniz. Bu sıralamada ilk 3 isim uzun zamandır değişmiyor; ama diğer kısımda yer alan kripto paralar fazlasıyla değişiyorlar.

Piyasa büyüklüklerine göre ilk 3'e baktığımız zaman; bitcoinin birinci, ethereumun ikinci, Ripple'nin ise üçüncü sırada yer aldıkları görülmektedir. İlk 10'da yer alan diğer tanınmış isimler ise bitcoin cash, litecoin, cardano, stellar şeklinde sıralandırılabilir. Litecoin, uzunca bir süre listenin üçüncü ismi olarak boy gösterdikten sonra yaratıcısının yorumları ile değer kaybetmeye ve piyasa büyüklüğünde küçülmeye gitti.

En büyük kripto para birimleri hakkında bilgilere göz atacak olursak;

Bitcoin Hakkında Bilgiler

Bitcoin, kripto paralarla tanışmamızı sağlayan ilk birimdir. 2008 yılında Satoshi Nakamato tarafından geliştirildiği iddia edilmiştir. Herkes Satoshi'nin kim olduğunu sorgulamaya başlamışken, bunun sadece takma bir isim olduğu belirtilmiştir. Daha sonraları Craig Wraight isimli Avustralyalı bilişim uzmanının, bitcoinin yaratıcısı olduğu ortaya atılmıştır. Üstelik bunu kanıtladığı söylenen birkaç belge ile iddialar güçlendirilmiştir.

Bitcoin, bir merkez bankası tarafından üretilmeyen, transferi için üçüncü bir tarafa gerek kalmayan ve dünyanın en büyük kripto para birimi olarak tanınmaktadır. Blockchain teknolojisi üzerinden üretilen bitcoin, kendinden sonra üretilenlere de yol gösterici olmuştur. Kimisi blockchain teknolojisi üzerinden kimisi ise kendi blok zincirini oluşturarak yeni coinler üretmişlerdir.

Blockchain ise şifrelenmiş işlem takibi sağlayan dağıtık bir veri tabanıdır. Zincirleme şeklinde inşa edilen, takip edilebilen, kırılamayan bir teknolojidir. Bir merkeze bağlı olmaksızın işlem yapmaya izin veren de blockchain denen teknolojidir. Blok zinciri ismiyle de anılan bu teknoloji, alıcı ve satıcı arasında işlemler sorunsuz bir şekilde gerçekleşmektedir.

Bitcoin Hakkında Daha Detaylı Bilgi için Tıklayın!

Ethereum Hakkında Bilgiler

Bitcoine benzeyen ama daha gelişmiş bir altyapıya sahip olan ethereum, Vitalik Buterin tarafından geliştirilmiştir. Altcoin değildir ve kendi sistemi üzerinden doğan bir kripto paradır. İlk defa Kuzey Amerika'da yapılan bir bitcoin konferansında tanınmıştır ve bir proje olarak hayatımıza gitmiştir. Ethereum projesinin kripto para birimi ise etherdir. Vitalik Buterin'e göre; ethereum internetin enerji kaynağıdır. Ether ise ethereum için kripto yakıttır ve işlem ücretlerinin ödenmesi için kullanılır.

Ethereum, kendi özel yazılım dilinin sahibidir ve bu nedenle bitcoin vol.2 şeklinde tanımlanır. Blockchain mantığından yola çıkılarak oluşturulan ethereum, ademi merkeziyetçi uygulamalar oluşturmak için alternatif bir protokol yaratmıştır. Amacı da bu şekilde açıklanmaktadır. Madenciliği ise bitcoinden daha kolay şekilde ve CPU yerine GPU ile yapılmaktadır. Birkaç temel bileşen ile Windows bilgisayarlarda bile üretilebilmektedir.

Ethereum, bitcoinden farklı olarak akıllı kontratlara sahiptir. Bu kontratlar, vadeli işlem sözleşmelerine benzer şekilde çalışmaktadır. Sistem aracılığıyla iki tarafın anlaşma sağladığı bir kontrat zamanı geldiğinde ve gerekli şartlar sağlandığında otomatik olarak işleniyor. Sonuçta da para aktarımı yapılıyor. "if-then" mantığıyla yani "eğer koşul sağlanırsa işlemi gerçekleştir" şeklinde çalışmaktadır.

Ethereum Hakkında Daha Detaylı Bilgi için Tıklayın!

Ripple Hakkında Bilgiler

Bankaların desteğini alan Ripple, uluslararası para transferlerinde kullanılan swift işlemlerinin yerini alabilecek bir kripto para sistemidir. Bu sistemin kripto para birimi ise XRP'dir. Ülkemizden Akbank'ın da desteğini alan Ripple, ödeme protokolü olarak hayatımıza girmiştir. Hatta mevcut koşullar değerlendirildiği zaman, şu an kullanılan tek kripto para birimi olarak da görebiliriz. Çünkü birkaç banka tarafından testleri yapılmış ve kullanımı ile ilgili işlemlerde sona gelinmiştir.

Oldukça kısa sürede fon aktarımı sağlayan Ripple, uluslararası para transfer ağı şeklinde tanımlanmaktadır. Diğerlerinden farklı olarak Ripple madenciliği yapılamaz. Kripto paraların dikkat çekmeye başladığı zaman, blockchainin bir deneyi olarak ortaya çıkmıştır. 2012 yılında hayatımıza girmiştir ve Arthur Britto, David Scwartz, Ryan Fugger isimleri tarafından geliştirilmiştir.

Farklı para birimlerine hızlı bir şekilde dönüştürülebilen Ripple, kripto paralardaki dönüştürülebilirlik sorununa çözüm olmuştur. Sunduğu çözüm ise farklı defter ve ağlar arasındaki ödemeleri, küresel çapta güçlendirmek için açık ve tarafsız bir protokol kullanılmasıdır. Buna ise Interledger Protokolü adı verilmektedir ve uçtan uca güvenli bir şekilde akış sağlamaktadır.

Ripple Hakkında Daha Detaylı Bilgi için Tıklayın!

Litecoin Hakkında Bilgiler

Bitcoinin kardeşi olarak görülen litecoin, yaratıcısının sözleri ile gerilemeye başlayan bir kripto paradır. Charlie Lee'nin elindeki tüm litecoinleri satması ile kötü günler yaşamaya başlamıştır. Önceleri, ilk 3 kripto para biriminden biriyken 6. sıraya kadar gerilemiştir. Buna karşın sektörün ilk altcoini olarak tanınmaktadır.

Bitcoinin açık kaynak kodlu yazılımından esinlenilerek geliştirilmiştir. Bu nedenle de altcoin olarak görülmektedir. 13 Ekim 2011 tarihinde kimliği açıklanmayan kişiler tarafından geliştirildiği ortaya atılmıştır. Ardından bir Google mühendisi olan Charlie Lee'nin gerçek geliştirici olduğu öğrenilmiştir. Lee'nin bitcoine olan ilgisi ve araştırmaları sonrasında ortaya çıkması litecoini bitcoinden daha üstün yapmaktadır. Ama bu üstünlük, yalnızca özellikler olarak kalmıştır ve fiyat performansına yansımamıştır.

Matematik tabanlı bir teknoloji ile ağını koruyan litecoin, diğer kripto para birimlerinden daha hızlı bir işlem onay süresine sahiptir. İşlem kanıtlama algoritması ise scrypt tabanlı çalıştığı için normal bilgisayarların standart GPU işlemleri ile üretilebilmektedir. Bitcoinde üretim miktarı 21 milyon adet ile sınırlı iken, litecoinde 84 milyondur. Bu miktar bile litecoini daha üstün yapmaktadır.

Litecoin Hakkında Daha Detaylı Bilgi için Tıklayın!

Blockchain (Blok Zinciri) Nedir?

Dilimize blok zinciri olarak geçen blockchain, dijital verilerin dağıtılmasına izin veren bir teknolojidir. Bitcoin ile hayatımıza giren blok zinciri, şifrelenmiş işlem takibi sağlamaktadır. Zincirleme bir modelle inşa edilen, takip edilebilen ama kırılamayan bir teknolojidir. Aynı zamanda bir merkeze bağlı olmaksızın işlem yapılmasını da blockchain sağlamaktadır. Blockchain sayesinde alıcı ve satıcı güvenli bir şekilde alışverişini gerçekleştirebilmektedir.

Kripto paralarla tanınan blok zinciri teknolojisi, birkaç bankanın dikkatini çekmiş ve kendi sistemlerine entegre etme çalışmaları yürütmüşlerdir. Çünkü bu teknoloji, hızlı ve güvenli bir şekilde para akışının pek çok kaynak tarafından aynı anda onaylanması prensibi ile çalışmaktadır. Özellikle uluslararası ve büyük boyutlu para transferi işlemlerinde swift ile sağlanan işlemlerin, blok zinciri teknolojisi ile çok daha hızlı ve ucuz yapılacağı düşünülmektedir.

Blok zinciri, hesap defteri girişini veya bir hesap hareketinin kaydını temsil eden veri yapısı şeklinde de tanımlanmaktadır. Her hesap hareketi, gerçekliğini koruma altına almak için dijital olarak imzalanır ve kimse bu kayda müdahale edemez. Bu sayede de hem hesap defterinin kendisi hem de içindeki hesap hareketlerinin güvenilir olduğu varsayılır.

Sistemin güvenliğini sağlayan asıl nokta ise dijital hesap defterlerinin bir ağ veya altyapı üzerinde dağıtılmasıdır. Altyapıda yer alan bu ek devreler ve katmanlar, bir hesap hareketinin durumu ile ilgili istenilen her an mutabakat sağlanabilmesi amacına hizmet etmektedir. Gerçekliği koruma altına alınmış hesap defterlerinin birer kopyası her katmanda yer almaktadır.

Kripto Paralar Nasıl Alınır?

Kripto para alım – satım işlemleri, tıpkı hisse senetleri gibi kendine ait borsalar üzerinden gerçekleşmektedir. Kripto para borsası; herhangi bir aracı kurum olmaksızın listelediği kripto para birimlerinin alım – satım işlemlerinin yapıldığı yerlerdir. Elinizdeki parayı bir hesap oluşturarak yatırır ve ilgilendiğiniz kripto parayı istediğiniz fiyattan alırsınız. Paranızın karşılığı olan kripto para birimi ise portföy diyebileceğiniz sanal cüzdanlara aktarılır.

Sanal cüzdanlar, borsa portföyü gibi alımını yaptığınız her enstrümanın güvenli bir şekilde saklanması için geliştirilmiştir. Sizin kendinize uygun bir tanesini seçerek depolamanız mümkündür. Genellikle hacklenme gibi olaylar nedeniyle soğuk depolama olarak bilinen harici alanlarda saklanmaktadır. Bu sayede herhangi bir yerle bağlantısı olmadan sahip olduğunuz kripto paraları güvenli bir şekilde saklamanız sağlanmaktadır.

Herhangi bir kripto paranın alım – satım işlemini yapabilmek için seçebileceğiniz borsa seçeneklerini değerlendirmelisiniz. İster ülkemizde faaliyet gösterenleri ister küresel borsaları yatırım için seçebilirsiniz. Aynı zamanda Türk borsada işlem yapmak istemenize rağmen portföyünde yer almayan bir kripto para birimi ile işlem yapmak istiyorsanız çeşitli transfer işlemleri ile alım işlemini gerçekleştirebilirsiniz.

Ülkemizde BTCTürk, Koinim, Koineks, Paribu gibi çeşitli kripto para borsaları faaliyet göstermektedir. Bu borsalar hakkında bilgiler edinip, hangi birimlerle işlem yaptırdıklarını öğrenebilirsiniz. Daha sonra web sitesini ziyaret ederek bir hesap oluşturmanız ve para yatırmanız sonucunda yatırım yapmaya uygun hale gelirsiniz. Üçüncü taraflar ve aracı kurumlar söz konusu olmadığı için herhangi bir prosedür işlemle uğraşmadan kripto para alım işlemini gerçekleştirebilirsiniz.

Bitcoin, ethereum, litecoin, XRP gibi en bilindik kripto paralar, genellikle yerel borsalar üzerinden alınıp satılabilmektedir. Ama ülkemizde henüz popüler olmamış birkaç altcoinle işlem yapmak istiyorsanız yerel borsalardan yabancı borsalara transfer gerçekleştirerek işleminizi gerçekleştirmeniz mümkündür.