Kripto Paralar
Geçmişten günümüze gelen yatırım kavramını değiştiren kripto paralar, geleneksel enstrümanların popülaritesini silip süpürdü. Son birkaç yıldır ani yükselişleriyle birlikte hızlı kazanç arayanların gözdesi haline geldiler.
Kripto para borsaları finans sektöründeki liderliği, fiyat değişimlerini anlık takip eden kişi sayısını artırdı. Biraz birikmiş parası olup ‘altın mı, dolar mı alayım’ diye soran insanlar, artık ‘hangi altcoini alalım’ diye araştırıyorlar.
Eğer sizin de ilgi odağınızda coin piyasası varsa önce onları tanıyarak işe başlamanızı tavsiye ederiz. Çünkü diğer türlü fiyatlarındaki artış kadar hızlı kayıplar yaşayabilirsiniz. Bu bölümde kripto para piyasası hakkında en temel bilgileri bulabilirsiniz.
Kripto Coin Ne Demek?
Kripto para, takas işlemlerinde kullanılabilen yeni nesil değişim aracıdır. Tamamen dijital olmasıyla diğer para birimlerinden farklıdır. Ayrıca merkeziyetsiz ve birçoğunun anonim oluşu, para sistemine kafa tutan özellikleridir.
Geleceğin parası olarak adlandırılan coinler, bugün devlet başkanlarının gündeminde yer alıyor ve dev şirketlerin yatırım yaptıkları yeni bir alan olarak karşımıza çıkıyor. Birkaç yıldır yasallaştırılmasıyla ilgili tartışmalar yapılsa da bazı ülkeler tarafından yasaklanıyorlar.
Sanal para, güvenlik açısından kriptoloji adı verilen bilimi kullanır. Matematik temelli bir şifrelemeye sahiptir. Henüz tam olarak hayata geçmese de mal ve hizmet alımında kullanılabilirler.
Daha iyi anlamanız için kredi kartı kullanımını düşünebiliriz. Kredi kartı kullanırken hazırda hesabımızdaki bir parayı kullanmayız. Aynı şekilde biz kredi kartı kullandık diye bankanın kasasından bir para çıkmaz. Fiziksel bir para söz konusu değildir. Bir bakıma kripto paralar da sadece sistemler üzerindeki rakamsal değişikliklerdir.
Kripto sistemlerini online bankacılık işlemlerinden ayıran en önemli özellik ise blockchain (blok zinciri) teknolojisidir. Kullanıcıların isimleri, hesap bilgileri ve para transferlerine dair tüm detaylar sanal bloklara kodlanır.
Blok zinciri teknolojisi ile kripto paralar merkezî otoriteden bağımsız ve takip edilemezdir. Bu teknolojinin sağladığı güvenlik ve işlem hızı sayesinde merkez bankaları dahil birçok alanda kullanımı söz konusu olabilmektedir. Ancak henüz resmi olarak kullanımı bulunmamaktadır.
Kripto para birimi, değişim ortamı veya kayıt tutma yöntemi olarak çalışması için tasarlanan dijital formda bir simgedir. Ağında gerçekleşen işlemleri güvence altına almak, doğrulamak ve yeni token’lerin ortaya çıkardığı kontrole sahip olmak için algoritmalar kullanır.
Kripto para tarihine baktığımızda ise benzer bir sistemin 1983 yılında Amerikalı kriptograf David Chaum tarafından kurulan eCash isimli elektronik para sistemiyle kullanıldığı görülür. Daha sonra 1990 yılında DigiCash ismini verdiği elektronik para şirketi ile Kör İmza teknolojisi ile sanal para sisteminin temelini atmıştır.
‘Kripto para’ teriminin ilk kullanımı ise 1998 yılında Çinli bilgisayar mühendisi Wei Dai’nin b-money isimli elektronik para sistemi icadıyla başladığı görülür. 2008 küresel krizinin ardından merkezi otoritelere güvenin azalmasıyla birlikte bu tip paralara olan ihtiyaç artmıştır.
Bireyler, devlet ve banka gibi kurumların kontrolünden uzak para transferi sistemleri aramaya başlamıştır. Tam da bu sırada Satoshi Nakamoto lakaplı ve gerçek kimliği hala belirsiz olan kişi veya grup tarafından bitcoin piyasaya sürülmüştür.
2009 yılında ortaya çıkan bitcoin ile hayatımıza girmeye başlayan sanal paralar, 2021 yılı itibariyle 5 bin civarında çeşide ulaşmıştır. Her birinin kendine özgü özellikleri bulunurken, kimileri bir başka coinin blok zinciri üzerinde üretilmektedir. Her geçen gün coin piyasası büyümeye devam ederken, günlük hayatta kullanımı da artmaktadır.
Kripto Para Nasıl Alınır?
Sanal para almak için en yaygın yöntem kripto para borsası tarafından yaratılan platformları kullanmaktır. Günümüzde küresel ve yerel birçok coin borsası bulunuyor. Bunlardan birisini tercih ederek, hemen siz de alım satım işlemlerine başlayabilirsiniz.
Binance, Paribu gibi kripto para borsaları önce araştırılmadır. Bunlardan hangisini seçeceğinize karar vermeniz, alım satım yönergeleri hakkında bilgi sahibi olmanız gerekir. Zaten hangi borsa aracılığıyla alım yapmak istediğinize karar verdikten sonra oluşturacağınız hesap üzerinden işlemlerinizi gerçekleştirirsiniz.
Birçok sanal para borsası kolay bir şekilde al/sat imkanı vermektedir. Elbette bu iş bir yatırım olduğu için önce coinler hakkında bilgi sahibi olmanız önemlidir. Neye göre alım satım yapacağınıza, nasıl bir yatırımcı olacağınıza karar vermelisiniz.
Burada dikkat etmeniz gereken detaylardan birisi, işlem yapacağınız borsaya nasıl para yatıracağınızdır. Ülkemizde kripto para piyasası için yapılan düzenlemelerden sonra para yatırma işlemleri bankalara taşındı. Eskiden Papara gibi sistemler üzerinden bu işlemi yaparken, şimdi ülkemizdeki bankalar aracılığıyla yapıyorsunuz.
Bir coin borsası için para yatırmak istediğinizde Vakıfbank ve Ziraat Bankası üzerinden havale yapabilirsiniz. Diğer bankalar üzerinden ise EFT ile işleminiz gerçekleşecektir.
Para yatırma işleminin ardından borsadaki hesabınıza paranın işlenmesiyle birlikte alacağınız sanal paraya karar vermelisiniz. Günümüzde binlerce çeşit coin bulunuyor. Bunlar arasında en iyi kripto paralar hangileri, yatırım için uygun olanı ve bir anda çöp olmayacak bir veya birkaç tanesini seçerek al butona basmanız işleminizin gerçekleşmesini sağlayacaktır.
Borsalar sizin alım işlemini gerçekleştirmeniz için gerekli adımları zaten karşınıza çıkarmaktadır. Alım işlemi gerçekleşirken, Türk lirası destekli coinleri aldığınızda direkt TL ile işleminizi yaparsınız. Ama genellikler coinler; USDT, USDC ve BUSD olarak anılan dolara eşit kriptolar aracılığıyla alınmaktadır.
İşlem yapacağınız borsayı iyi bir şekilde tanıdıktan sonra alım işlemini de öğrenmiş olacaksınız. Bu nedenle panik yaşamamalı, sakince yönergeleri izlemelisiniz.
Alım işlemi için canlı kripto para takibi yapmanız gerekmektedir. Bu son derece önemlidir. Coin fiyatları hangi seviyede, alım için uygun aralıkta mı gibi sorulara cevap bulduktan sonra işleme girmeyi ihmal etmemelisiniz. Ayrıca internette ve video paylaşım platformlarında bulacağınız coin yorum ve analizleri de bu noktada işinizi kolaylaştıracaktır. Yine de tamamen buralardaki bilgilere göre işlem yapmamanızı, kendiniz de araştırma yapmanızı tavsiye ederiz.
Kripto para grafik hareketlerini okuyabilmelisiniz. Anlayacağınız bir hisse yatırımcısı nasıl piyasa araştırması, analizi ve yorumu yapıyorsa siz de kripto paralar için aynı işlemleri yaparak alım kararı almalısınız.
Kripto Para Nasıl Üretilir?
Daha önce de belirttiğimiz gibi kripto paralar belli bir hükümet veya merkezi otoriteye bağlı değildir. Coinler belli bir üretim sınırına bağlı olarak yaratılabilir. Elbette bazıları sınırsız bir üretim kapasitesine de sahiptir. Bunların üretilmesi işlemine kripto para madenciliği adı verilmektedir.
Kripto para madenciliği, tüm kullanıcıların birbirlerinin işlemlerini onayladığı bir bilgi işlem yöntemidir. Bunu altın bulmaya çalışan madencilere benzetebiliriz. Binbir emekle toprağı kazıp madene erişmeye çalışırlar. Kripto paralarda da aynısı geçerlidir. Sanal para madencileri de bilgileri işleyerek aynı işlemi yaparlar.
Madencilerin bilgileri iyi bir şekilde işlemesi için güçlü sistemlere ihtiyacı vardır. Bu iş ancak özel bilgisayarlar oluşturarak yapılabilir. Güçlü ekran kartları, soğutma sistemleri gibi önce kendinizi madenci olmaya hazırlamalısınız. Bu şekilde madencilik yapmanıza izin veren coinleri kazabilir ve bir gelir elde edebilirsiniz.
Mining olarak da anılan kripto madenciliği, özel yazılım ve donanımlara sahip cihazlarla karışık problemlerin çözülmesi işlemidir. Bu problemler çözülerek coin transfer işlemleri onaylanır ve sonucunda yeni üretilen kripto para ile ödüllendirilirler. Teorik olarak herkes madenci olabilir. Ancak bu problemleri çözebilme yeteneğine sahip olunmalıdır.
Kripto para madenciliği sırasında gerçekleşen işlemleri kısaca şu şekilde tanımlayabiliriz:
Cüzdanlar arasında yapılan transferler, blokchain üzerinde onaylanmadan önce bir havuza aktarılır. Burada toplanan işlemler bir araya getirilir ve bir blok zinciri oluşturulur. Ardından blok zincirleri, ağa bağlı cihazlar tarafından doğrulanır ve onaylanır. Bu işlem sonucunda da blok zincirine yazılır.
Kripto para madencileri de transfer işlemlerini doğrulayıp, onaylarlar. Sonuçta oluşan blok zincirinin bir kopyasını saklarlar.
Kripto para madenciliği yapmanın günümüzde artık birçok yöntemi bulunuyor. Bunları maliyet, kârlılık ve zorluk derecelerine göre ayırmak mümkündür.
Madencilik yöntemleri; ASIC, GPU, CPU ve bulut gibi isimlerle anılır. ASIC (Uygulamaya Özel Entegre Devreler) doğrudan kripto para madenciliği odaklı bir sistemdir. Bu sistem içindeki yazılım ve özel donanımlar, devreleri madencilik gerçekleştirmek için özel birer donanım haline getirir.
Çok sayıda işlemciden oluşan ASIC cihazlar, yüksek hesaplama kapasitesine sahiptir. Ancak çok fazla enerji gereksinimi vardır. Madencilerin bu gereksinimi karşılayacak altyapıya ihtiyacı vardır. ASIC madencilik cihazları, bitcoin gibi İş Kanıtı (Proof of Work) madenciliği tabanlı kriptolar için kullanılır.
GPU madenciliği (Grafik İşlemci Birimi), ekran kartlarının işlemcileri hesaplama yapılarak işlemlerin doğrulandığı yöntemdir. Grafik kartlarının işlemcileri, bilgisayarların işlemlerine göre daha güçlüdür. Ayrıca hesaplama odaklıdır. Ethereum gibi coinler için bu yöntem kullanılmaktadır.
CPU madenciliği (merkezi işlem birimi), evinizdeki bilgisayarınıza bir madencilik yazılımı kurarak kolay bir şekilde kazı yapabileceğini yöntemdir. Ancak düşük performanslıdır ve çok tercih edilmemektedir.
Bulut madenciliği ise alternatif bir yöntemdir. Madencilik için yeterli donanımı, zamanı, bilgisi veya sermayesi olmayan kişiler tarafından kullanılır. Bu yöntemi tercih eden kişiler, bulut madencilik servislerinden işlemci gücü kiralar. Bu gücü istedikleri madencilik havuzuna yönlendirerek kazı işlemi yaparlar.
Madencilik işi her geçen gün zorlaşırken, ilk başta büyük bir ilgi görmüştü. Hemen herkes bu işi yapabileceğine inanmış ve ekran kartlarına yönelmişti. Ancak kısa süre sonra sadece bu işlere yeteneği olan kişiler tarafından yapılmaya başlanmıştır.
Canlı Kripto Para Verileri
Eğer kripto paralarla yakından ilgiliyseniz canlı coin verilerini de takip ediyorsunuz demektir. Özellikle coin piyasası hareketliyken elinizden telefonu düşürmeden fiyatları izliyorsunuzdur. Uykularınızı kaçıran bu hareketlilik, canlı kripto para verileri hizmeti sunan platformlar üzerinden 7/24 yapılabiliyor.
Kripto para fiyatları alışılagelmiş yatırım araçlarının aksine bir rollercoaster gibidir. Bir bakmışsınız yükseliyor, dakikalar içinde de düşüyor olabilir. Hele bir de belli bir miktar para yatırdıysanız kalp krizi geçiriyor gibi hissedersiniz. Dolayısıyla canlı coin takibi işi sizde bağımlılık haline gelmiş olabilir.
Fiyatları canlı takip edebileceğiniz birçok platform bulunuyor. Özellikle kripto para borsaları bu konuda oldukça gelişmiş özellikleri size ücretsiz sunuyor. Ayrıca Tradingview, Coinmarketcap, Coindesk, Paratic Piyasalar gibi canlı kripto para takibi yapabileceğiniz web siteleri de vardır.
Kripto para canlı fiyat takibi yapmak için bilmeniz gereken bazı konular da vardır. Binlerce coin arasından hangilerini izleyeceksiniz? Bunu yaparken nelere bakmalısınız? Fiyatlar neden yükselip düşüyor? Bunun gibi birçok soruyu analiz edebilmelisiniz. Ayrıca coin analiz konularına da biraz hakim olmalısınız.
Şimdi bu konuda işinize yarayacağını düşündüğümüz bazı başlıklara göz atalım:
Kripto Para Fiyatları Neden Yükselir?
Normal şartlarda her malın fiyatı, arz ve talep dengesine göre belirlenir. Arz veya talebinde görülen değişimlere göre fiyatında da yükseliş ve düşüşler görülür. Kripto para fiyatları için de arz ve talebin önemli olduğu aşikârdır. Ancak bu konuda çeşitli teoriler de üretilmektedir.
Sanal para fiyatları arz ve talebe göre değişirken, bunları etkileyen çeşitli olaylar vardır. Bunlar arz ve talep dengesini bozduğu için coin fiyatı aşağı veya yukarı yönde hareket etmektedir. Fiyat, piyasa katılımcılarının ödemeye istekli oldukları bedellerle belirlenmektedir.
Fiyatların yükseliş nedenleri arasında en belirleyici faktörün hacim olduğunu söyleyebiliriz. Yani çok sayıda insan sanal para almak istiyorsa talepteki artışla birlikte fiyat da artacaktır. Kriptonun işlem hacmi arttıkça fiyatında da yükseliş gerçekleşecektir.
Bu noktada kripto paraların hacim bilgilerine ulaşmanız işinize yarayacaktır. Zaten kripto para veri platformları bu imkanları grafikler üzerinde göstermektedir. Örneğin;
bitcoin grafik bilgileri arasında alış, satış, en yüksek ve en düşük fiyat bilgilerine ek olarak alt kısımda hacim de verilir. Buradan hacimdeki artışa göre fiyatın yükseleceği yorumunu yapabilirsiniz.
Fiyatın yükselişini tetikleyen faktörler arasında balina olarak tabir edilen büyük miktarla alım satım gerçekleştiren traderlar da vardır. ‘Balinalar piyasaya girdi’ gibi haberleri sıklıkla görebilirsiniz. Bir balinanın büyük miktarlı bir alım gerçekleştirmesiyle fiyat hızla yükseliş gösterecektir.
Bunlar dışında kripto paranın yaratıcısı olan şirket tarafındaki gelişmeler, sektörün önemli isimlerinin yaptığı yorumlar, skandallar, fork olarak adlandırılan çatallanma işlemi, yeni kripto para borsası girişleri, kripto yakma işlemleri de fiyatın yükselişini desteklemektedir. Bir yatırımcı olarak bu işlemleri takip etmeniz son derece önemlidir.
2021 Yılında Hangi Kripto Para Tercih Edilir?
Sanal para fiyatları 2020 yılındaki üstün performansı, diğer yatırım araçlarını gölgede bıraktı. Öyle ki; 2020 yılında altın %54, dolar %24 kazanç sağladı. Bitcoin ise %305 kâr getirisiyle göz doldurdu. Bu kazançlar herkesin dikkatini yeniden kripto para piyasasına geçti.
Kriptolardaki yükseliş eğilimi, 2021 yılında hangi coinlerin gündemde olacağı sorusunu da beraberinde getirdi. Birçok kişinin en çok merak ettiği konu, ‘2021 yılında hangi kripto parayı tercih etmeliyiz’ oldu. Bu kapsamda birkaç coinden bahsedelim.
Elbette bitcoin bu listenin vazgeçilmez ismidir. Sektörün yönünü belirleyen bir kripto para olduğunu söylemek de hiç yanlış olmayacaktır. İlk kripto coin olarak bitcoin, %70 civarında market dominansına sahiptir. Piyasa hacmi her geçen gün artarken, sınırlı arzıyla değerini her zaman korumaktadır. Maksimum arzı 21 milyon olan bitcoinin şimdiye kadar 18,8 milyondan fazlası piyasadadır.
Bitcoin gibi ethereum da bu listenin vazgeçilmez isimlerindendir. Market büyüklüğü olarak ikinci sırada yer alan ethereum, farklı blok zinciri teknolojisine sahiptir. Bu özellikleriyle yatırımcısına güven veren kripto para, portföyünüzde her zaman kendine bir yer edinebilir.
Canlı ethereum fiyatı izlendiğinde de diğer altcoinlere göre daha güvenli hareket aralığıyla dikkat çekmektedir.
2021 yılının başlamasıyla dikkat çekici fiyat hareketleri gösteren Cardano da sıklıkla tercih edilen coinler arasındadır. Market büyüklüğünün hızlı artmasıyla üçüncü sıraya yerleşen kripto para, arkasındaki ekip, kapsamlı deneyler ve hakemli araştırmaları ile varlığını güçlü bir şekilde sürdürmektedir.
Ripple ise sektörün güvenilir isimleri arasında yerini çoktan almıştır.
Ripple fiyatı 2021 yılının başından bu yana gösterdiği performansla 1 doların üstünü görmüştür. Eskiden beri XRP isimli coinini portföyünde tutan kişiler, 2021 yılının ikinci üç aylık döneminde göz dolduran bir kazancın sahibi olmuştur.
Binance coin ise arkasındaki güçlü borsanın desteğiyle market büyüklüğü listesinde hızla üst sıralara yükselmiştir. BNB olarak anılan coin, takas için ödeme aracı olarak kullanılmaktadır. Binance borsasının şu anda en yüksek işlem hacmine sahip coin borsası olması nedeniyle BNB’nin de gelecek vaat ettiği bilinen bir gerçektir.
Bu sanal paralar dışında Polkadot, Solana, Dogecoin, Chainlink, Algorand gibi coinler de 2021 yılının dikkat çekici isimleri arasında yer almaktadır.
Anlık Coin Fiyatları Nasıl Takip Edilir?
Bir kripto para yatırımcısının en önemli görevi, anlık coin fiyatlarını takip etme oldu. Çünkü geleneksel yatırım araçlarıyla karşılaştırıldığı zaman kripto paraların hızlı hareketleri yatırımcıları anlık takibe yöneltti. Bir günlük arayla %30 ve daha fazla yükseliş veya düşüş gösteren coin piyasası, göz açıp kapayana kadar yön değiştiriyor. Peki, yatırımcı anlık coin fiyatları takibi için nasıl bir yol izlemeli?
Kripto paraların teknolojisi göz doldururken, fiyatlarının anlık takibi için sunulan platformlar da gelişmiş özellikleriyle dikkat çekiyor. Binance gibi kripto para borsaları tarafından sunulan işlem platformları, alım – satım işlemlerinin yapılmasını sağlarken, detaylı piyasa takibi imkanı da sunuyor.
Tradingview, Paratic Piyasalar gibi platformlar ise canlı fiyat takibi yapabileceğiniz yerlerdendir. Aynı zamanda bu platformlarda coin analiz imkanı da veriliyor. Yapılan analizlerin coin sayfasında direkt gözünüzün önünde olması, fiyatlardaki değişimleri izlerken bir rehber niteliği taşıyor.
Coin analiz ve veri takibi imkanı sunan platformların sıklıkla tercih edilmesi, kullanıcılara büyük kolaylık sağlıyor. Diğer türlü fiyat bir yerden, analiz diğer sayfadan takip edilirken zaman kaybı yaşarsınız. Ama coin yorum, analiz ve fiyat takibini tek sayfa üzerinden yaparak daha verimli bir sonuç elde edebilirsiniz.
Paratic Canlı Coin Verilerini Nasıl Sunmaktadır?
Piyasa.Paratic.com canlı coin verileri imkanı sunan portallardan birisidir. 2014 yılından bu yana faaliyet gösteren Paratic.com tarafından geliştirilmiş ücretsiz fiyat takip platformudur. Kripto paralar dışında döviz kurları, altın fiyatları, pariteler, emtialar, borsa ve hisse senedi verileri hizmeti de vermektedir.
Paratic Piyasalar platformunda kripto para sayfasına girdiğiniz zaman, en iyi kripto paralar listesiyle karşılaşırsınız. Coinlerin dolar ve TL karşılığı fiyatlarını, yüzdesel değişimlerini görürsünüz. Ayrıca günün açılış, en yüksek ve en düşük değerleri de doğrudan karşınıza gelmektedir. Market büyüklüklerini de görme imkanınız bulunmaktadır.
En popüler kripto paralar listesinin altında, canlı altcoin fiyatları da yer almaktadır. En iyi performans gösteren altcoinler listesinde de TL ve dolar fiyatlarını ayrı ayrı görebilir, yüzdesel değişimlerini takip edebilirsiniz.
Paratic Piyasalar, günün en çok artan ve azalan coinlerini sıralarken, bitcoinin farklı borsalardaki fiyatlarını da takip imkanı sunmaktadır. Borsalar arasındaki arbitraj farkını takip edebilir, kullanıcı yorumlarını okuyabilirsiniz. Coin analiz sayfasında kripto paralar için yapılan teknik yorumları bulabilirsiniz.
Kripto paraların her biri için özel olarak hazırlanan sayfalara girdiğinizde ise fiyatındaki değişimi, canlı grafiği, farklı zaman aralıklarına ait değişim oranlarını bulabilirsiniz. Kullanıcı yorumlarını takip edebilir, coinin fiyat hareketlerinin farklı zaman dilimleri bazında yüzdesel olarak ne kadar değiştiğini de görebilirsiniz.
Tamamen ücretsiz olarak ister masaüstü formatında ister mobil cihazlarınızda Piyasa.Paratic.com platformunu kullanabilirsiniz. Android ve iOS cihazlarınıza ücretsiz olarak uygulama mağazalarından indirebilirsiniz.
