Aysun Bayhan - 05 Nisan 2023 | 15:29 Son Güncelleme: 05.04.2023 15:32:12 Geçmiş yıllarda güvenli liman haline geldiği söylenen İsrail şekeli, günümüzde Türk lirasına göre düşük değerli olan dövizlerdendir. Buna karşın son dönemde Türk lirasının dolar karşısında değer kaybetmesiyle birlikte, İsrail şekeli ile aynı seviyeye gelmiştir. İsrail'in resmi para birimi olan şekelin, uluslararası para kodu, ILS'dir ve sembolü ₪ şeklindedir. Dağıtımı ve basımı İsrail Merkez Bankası tarafından yapılan şekel, 100 agorota eşittir.
İsrail şekelinin güvenilir liman olma özelliği bulunmaktadır. Ayrıca yeni tarihli para birimlerindendir. 1985 yılının Eylül ayında tedavüle girmiştir ve ülkedeki hiperenflasyonla mücadele edilmesi amacı taşımıştır. Tedavüle girdikten sonra 10 yılda bir değişim göstererek gelişimini tamamlamıştır.
İsrail Şekeli Kurları ve Pariteleri [Dolar, Euro ve Türk Lirası]
İsrail şekeli, en çok Amerikan doları ile işlem görmektedir. Amerikan doları – İsrail şekeli paritesi, USD/ILS şeklinde gösterilmektedir. Paritenin uzun vadeli fiyat değişimlerine baktığımızda ise ani değişiklikler yaşandığı görülmektedir. Buna göre; son 5 yılın en yüksek seviyesi, 20 Mart 2015 tarihinde 1 dolar – 4,0492 şekel eşitliği ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 27 Ocak 2018 tarihinde 1 dolar – 3,3915 şekel ile görülmüştür.
Euro – İsrail şekeli paritesi, EUR/ILS şeklinde gösterilmektedir. Paritenin uzun vadeli fiyat hareketlerine baktığımız zaman, aşırı bir dalgalanma olmadığı gözlemlenmektedir. Buna göre; son 5 yılın en yüksek seviyesi, 2 Aralık 2014 tarihinde 1 Euro – 4,9251 şekel ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 9 Nisan 2017 tarihinde 1 Euro – 3,8569 şekel ile görülmüştür.
İsrail şekeli kuru ise uluslararası piyasalarda ILS/TRY paritesi üzerinden işlem görmektedir. Kurun fiyat değişimlerini incelediğimiz zaman, son 5 yılın en yüksek seviyesinin 11 Nisan 2018 tarihinde 1 şekel – 1,1885 lira ile kaydedildiği görülmektedir. En düşük seviye ise 26 Mayıs 2013 tarihinde 1 şekel – 0,4985 lira kaydedilmiştir.
Kısaca İsrail Ekonomisi Hakkında Bilgiler
İsrail ekonomisi, ihracata dayalı bir büyüme göstermektedir. Son 10 yılda ülke ekonomisi; elektronik, haberleşme, medikal ve optik aletler alanında büyüme yaşamıştır. İsrail'deki bu teknoloji yoğunluklu sektörlerin canlanması ise dünyanın artan talebi ile gerçekleşmiştir.
Sonucunda ise İsrail, ileri teknoloji endüstrilerinde faaliyet gösteren birçok yerli – yabancı firmaya ev sahipliği yapmaya başlamıştır. Ar-Ge alanında başarılı ülkeler arasında yer alan İsrail, yüksek eğitim düzeyi ve savunma sanayisine büyük yatırımlar yapmaktadır. Son yıllarda İsrail; kimya, plastik ve gıda sanayi ürünlerinin ihracatı ile finans hizmetlerinde başarılar elde etmiştir.
1985 yılından itibaren ekonomik anlamda birçok reforma imza atmışlardır. Devletin ekonomiye müdahalesi azaltılmış, ticari engeller kaldırılmış ve kapsamlı bir özelleştirme programı uygulanmıştır. 2002 sonrasında ise yabancı sermayenin ülkeye giriş – çıkışı serbest bırakılmıştır. Aynı yıl, döviz kuru bandı kaldırılmış ve serbest dalgalanma sistemine geçilmiştir. Ayrıca günümüzde İsrail Merkez Bankası, ekonomi politikasının belirlenmesinde önemli bir role sahiptir.
İsrail Ticari İlişkileri
İsrail'in en büyük ticaret ortakları; ABD, Birleşik Krallık, Çin, Belçika ve Almanya'dır. Ülkenin en büyük ihracat kalemleri; inci, değerli taşlar ve metaller, elektrikli ve elektronik ekipmanlardır. En büyük ithalat kalemleri ise elektrikli ve elektronik ekipmanlar ve mineral yakıtlardır.
Türkiye'nin İsrail'den ihraç ettiği ürünler; motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler ve bunlara ait parçalar ile aksesuarlar, demir – çelik, elektrikli makine ve cihazlar, plastik ve mamulleridir. İsrail'in Türkiye'den ithal ettiği ürünler ise mineral yakıtlar, mineral yağlar, plastikler, kazanlar, makineler, mekanik cihazlardır.
Türkiye ile İsrail arasında 1 Mayıs 1997 tarihinde Serbest Ticaret Anlaşması yürürlüğe girmiştir. Bu anlaşmaya göre iki ülke arasında dürüst rekabet koşullarının sağlanması, ticaretteki engellerin kaldırılması ve ülkeler arası işbirliğinin arttırılması amaçlanmıştır. Anlaşma kapsamında yaklaşık 200 ürüne uygulanan gümrük vergileri kaldırılmıştır. Bu şekilde de iki ülke arasında hem ihracat hem ithalat artış göstermiştir.
