Aysun Bayhan - 05 Nisan 2023 | 15:29 Son Güncelleme: 05.04.2023 15:32:12 Minör para birimleri arasında yer alan Suriye poundu ile Türk lirası arasında değer olarak çekişme yaşanmaktadır. Türk lirasından daha düşük değere sahip olan Suriye poundu geçtiğimiz günlerde yaşanan olaylar sonucunda TL karşısında değer kazanmıştır. Bu yükseliş yatırımcıları Suriye pounduna yönlendirmiştir. Suriye’nin resmi para birimi olan Suriye poundunun uluslararası kodu SYP’dir. Suriye Merkez Bankası tarafından dağıtımı ve basımı yapılan pound, 100 piastreye eşittir.
Lira ve alt birimi kuruş olarak da anılan para birimi, vatandaşlar arasında suri ismiyle kullanılmaktadır. Gösterim şekilleri de birbirinden farklıdır ve en sık kullanılanları; LS ile £S'dir. İç savaşla birlikte hızla değer kaybetmiştir. Öyle ki 5 Aralık 2005 tarihinde Suriye Ticaret Bankası verilerine göre; 1 dolar 48,4 SYP'ye eşitti. 2011 yılında iç savaşın başlamasıyla birlikte değer kayıpları hızlandı ve Mart 2011'de 1 dolar 47 SYP iken, 1 Temmuz 2017'de 1 dolar 515 SYP oldu.
Suriye Poundu Kurları ve Pariteleri [Dolar, Euro ve Türk Lirası]
Suriye poundunun sert düşüşü, birçok yatırımcının iştahını kabartmıştır. Büyük değer kayıplarının ardından değersiz bir para birimi haline gelmiştir. Amerikan doları karşısındaki değeri, küresel piyasalarda işlem görmektedir ve ülkemizde de Suriye poundu kuru takip edilmektedir.
Amerikan doları – Suriye poundu paritesi (USD/SPY) uzun vadede sürekli yükselen bir eğri çizmektedir. Günümüzde dolar karşısındaki değeri, 515 SYP'nin üzerindedir. Son 5 yılın en yüksek seviyesi ise 13 Ekim 2017 tarihinde1 dolar – 520,20 SYP ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 17 Mayıs 2013 tarihinde 69,9496 SYP olmuştur.
Euro – Suriye poundu paritesi (EUR/SYP) ise tıpkı dolara benzer şekilde hareket etmiştir. Son 5 yılın en düşük seviyesi 22 Mayıs 2013 tarihinde 1 Euro – 89,87 SYP ile görülmüştür. En yüksek seviye ise 1 Şubat 2018 tarihinde 1 Euro – 644,24 SYP ile kaydedilmiştir.
Türk lirası – Suriye poundu paritesi (TRY/SYP) de uzun vadede belli bir aralıkta dalgalanmaktadır. Buna karşın 2017 Temmuz ayından sonra ani bir çıkış yaşanmıştır. Son 5 yılın en yüksek seviyesi 8 Eylül 2017 tarihinde 1 TRY – 152,27 SYP ile kaydedilmiştir. En düşük seviye ise 25 Mayıs 2013 tarihinde 1 TRY – 37,8669 SYP olmuştur.
Kısaca Suriye Ekonomisi Hakkında Bilgiler
Suriye ekonomisi denildiğinde akla ilk olarak petrol geliyor. 2000 yılına kadar merkezi bir sistem üzerinden yönetilen ekonomi, 2000’li yıllarda serbest piyasa ekonomisine geçiş yapmıştır. Petrol dışında ülkenin ekonomisine; tarım, dış yardımlar ve yurt dışında çalışan Suriye vatandaşlarının gelirleri katkıda bulunmaktadır. En çok katkı elbette ki petroldür. Öyle ki petrol ihracatı, toplam bütün ihracat gelirlerinin %75’ini oluşturmaktadır. Aynı zamanda bütçe gelirlerinin de %50’ine karşılık gelmektedir.
Petrol dışında kalan sanayi ürünleri de ekonomiye katkıda bulunmaktadır. Aynı zamanda hizmet sektöründe yer alan işler de ekonominin büyümesini sağlamaktadır. Bilhassa petrol rafinerinin Suriye’de bulunması, ekonomik anlamda ülkenin kalkınmasına yardımcı olmaktadır. Bunların dışında tarım ürünlerinin katkısı da büyüktür. Fakat şu sıralar yaşanan olaylar; tarım, sanayi, hizmet sektörlerini durma noktasına getirmiştir.
Suriye’nin ticaret ortaklarına baktığımızda Lübnan, Ürdün, Mısır, Hindistan, Kore, Çin ve Türkiye başı çekmektedir. Bunların dışında kalan ülkelerle de ticaret yapmaktadır. Fakat ticaret hacminin yüksek olduğu ülkeler yukarıda sıraladığımız gibidir. Suriye’nin ithalat malları; elektronik ekipmanlar, makineler, kazanlar, demir-çelik ve plastiktir. İhracat ürünleri ise başta petrol olmak üzere sebze, meyve, kahve, baharat, tuz, sülfürdür.
Suriye Ticari İlişkileri
Suriye ticaret ilişkilerini başarılı bir şekilde sürdürürken, ülkede yaşanan savaş nedeni ile ticari faaliyetleri durma noktasına gelmiştir. Aynı zamanda uluslararası yaptırımların etkisi de ticaret faaliyetlerinin olumsuz etkilenmesine neden olmuştur. Bu yüzden ülkenin üretim, ihracat ve ithalat gelirleri düşmüştür. Bu da bütçe dengesinin bozulmasına neden olmuştur. Tüm bu durumlar nedeni ile Suriye lirası çoğu döviz karşısında değer kaybetmiştir.
Türkiye ile Suriye arasındaki ticari ilişkilere baktığımız zaman hayvansal ve bitkisel yağlar, baharatlar, sebzeler, kireç, çimento gibi ürünler ihraç edilmektedir. İthal edilen ürünler ise gübre, çay, pamuk, kişisel eşyalardır.
